Uyku sırasında üst solunum yollarındaki yapıların titreyerek gürültülü sestir.
Üst solunum yolu boşluğunun yutak bölgesindeki, anatomik yumuşak dokuların gevşemesi nedeniyle meydana gelen hava yolu daralması, hava akımı hızını arttırır. Dar bir pasajdan hızla geçen hava; üst solunum yolunun desteksiz dokularını (yumuşak damak, küçük dil gibi) titreterek gürültülü sesler ortaya çıkarır.
Aşırı alkol kullanma, sigara içme, yorgunluk kötü beslenme, şişmanlık üst solunum yolları gerginliğini azaltarak horlamayı arttırırlar. Yine üst solunum yolları enfeksiyonları da tıkanıklığı arttırarak horlamayı arttırabilir.
Çocuklarda horlamanın en sık nedeni adenoid ve/veya tonsiller hipertrofi olup erişkinlerden farklı olarak cerrahi yaklaşımlardan fayda görme oranı daha yüksektir.
Her zaman sebep olmaz . Horlama bazen tek başına bir hastalık ,bazen de uyku apnesinin bir belirtisidir.
Kalitesiz geçirilen bir uyku ertesi gün yorgun uyanma, gün içi uyuklamalar gibi hayat kalitesinin düşmesi ve uzun sürede bazı kronik hastalıklar için risk faktörü oluşturması bakımından önemlidir.
En önemli belirtisi gece uyku sırasında ani solunum duraklamaları, çok gürültülü horlamalar ve iç çekmelerdir. Uykuda düzensiz solunum, uykuda nefesin en az 10 sn kadar durması, yorgun uyanma, gündüz aşırı uykululuk hali, sabah kalkınca olan baş ağrıları, iş kazaları erken dönem bulgularıdır.
İleri yaş, erkek cinsiyet, obezite, horlama, sakinleştirici ilaç kullanımı, genetik yapı gibi genetik faktörler, üst solunum yolu tıkanıklığı yapabilecek anatomik tıkanıklık yapacak nedenler, özellikle erkeklerde 43 cm üzeri boyun çapı, yatış pozisyonu ve nöromüsküler hastalıklar risk faktörleri arasında sayılabilir.
En önemli etkisi kalp damar sistemine olmakla beraber akciğer, nörolojik sistem, endokrin ve bazı dahili hastalıklara neden olabilir. Sıklıkla hipertansiyon, iskemik kalp hastalığı, kalp yetmezliği, kalp ritim bozuklukları, ani kalp ölümü gibi kalp damar sistemi problemleri, Akciğer hastalıklarına, libido azalması, idrar kaçırma gibi problemlere neden olabilir.
Tıkayıcı uyku apne üst solunum yolundan başlayıp alt solunum yolu ve bunları kontrol eden santral sinir sitemini ilgilendirdiğinden tanı anında kulak burun boğaz hekimi, göğüs hastalıkları ve nöroloji uzmanları yanında tedavi kısmında bu ekibe diyetisyen, diş hekimleri, kardiyoloji uzmanları da dahil olmaktadır.
Tanı için uyku testleri kullanılır. Evde yapılan tipleri olmakla beraber altın standart olan uyku labratuvarında uyku teknisyeni eşliğinde yapılan polisomnografi denilen uyku testidir. Test sonucunda saat başına düşen uykuda apne(solunum durması) ve hipopne(solunumun belli miktarda yavaşlaması) miktarı hesaplanır ve bu değer saatte 5’in üzerindeyse tıkayıcı uyku apne sendromu tanısı konur. Değer 5-15 arasındaysa hafif derece, 15-30 arasındaysa orta derece, 30’un üzerindeyse ağır derecede tıkayıcı uyku apnesi tanısı konur.
Genel önlemler içinde kilo verme, alkol sigara kullanımının azaltılması, sedatif kullanımının mümkünse azaltılması gibi önlemler yer almaktadır. Bununla beraber üst solunum yolu enfeksiyonları gibi durumlarda medikal tedavi, CPAP/BPAP tedavisi, ağız içi aparey tedavisi ve cerrahi tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bu tedaviler hastaya ve hastalığın şiddetine göre karar verilmektedir.
BAP tedavisi bakımından son geliştirilen aletlerin hem kullanımı kolay hem de etkinliği yüksektir. Ayrıca hastalağın nedenine yönelik genetik araştırmalar devam etmektedir. Son zamanlarda hipoglossal sinir stimülasyonu üzerine çalışmalar yoğunlaşmıştır. Böylece üst solunum yollarındaki kasların sertliğinin arttırılması amaçlanmaktadır.
Eğer horlama nedeni sadece burun nazal valf bölgesinde ise bu bantlar da bu bölgeyi açmayı sağladıkları için bu hastalarda faydalı olabilir. Ancak birkaç bölgede veya başka bir bölgede tıkanıklığı olanlarda faydalı olmayabilir. Bu yüzden doktor önerisi ile kullanılması önerilir.
Bazı horlama hastaları sadece sırt üstü yatınca horlamaktadır. Burada amaç hastanın sırt üstü yatmasını engellemektir. Bu amaçla sırtta açılan bir boşluğa tenis topu dikmek bu işe çözüm olabilir. Ama yine de bu uyku testinden sonra karar verilecek bir durumdur.
Tıkayıcı uyku apnesi uzun dönemde hayatı zorlaştıran bazen de ani ölümlere yol açabilen ciddi bir durumdur. Horlama da bunun erken dönem göstergesi olabilir. Yukarıda belirtilen risk faktörleri ve veya belirtileri varsa mutlaka bu bakımdan muayene olmasını öneririz. Uzun vadeli komplikasyonlar çıkmadan yapılacak tedaviler hastanın yaşam kalitesini ve süresini arttırabilir.
Horlama, uyku sırasında burun ve boğazdaki yumuşak dokuların titreşmesi sonucu oluşan sesli solunumdur. Horlama genellikle hava akımının tıkanması veya daralması nedeniyle ortaya çıkar. Bu durum genellikle geniz eti büyümesi, burun tıkanıklığı, kilo alımı, alkol tüketimi, uyku pozisyonu ve uyku apnesi gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
Horlamanın belirtileri genellikle horlama sesiyle kendini gösterir. Ayrıca horlama, uyku bozukluğu, gün içinde uyuklama, sabahları yorgun uyanma, baş ağrısı ve odada horlama sesini duyan kişinin uykusunun bölünmesi gibi belirtilere neden olabilir.
Horlama teşhisi genellikle bir doktor tarafından yapılan fiziksel muayene ve hastanın tıbbi geçmişinin değerlendirilmesi ile konulur. Gerektiğinde uyku testleri (polisomnografi) veya evde uyku testleri kullanılabilir. Horlamanın altta yatan nedenlerini belirlemek için genellikle kulak burun boğaz uzmanı veya uyku uzmanı ile görüşülür.
Horlamayı önlemek için bazı önlemler alınabilir. Bunlar arasında sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek (kilo kontrolü, düzenli egzersiz yapmak), alkol tüketimini azaltmak veya bırakmak, uyku pozisyonunu değiştirmek (yan pozisyonunu tercih etmek), burun tıkanıklığını tedavi etmek ve uyku ortamını iyileştirmek (sessiz, karanlık ve serin bir oda) yer alabilir.
